سنگ کلیه و نحوه ی درمان

سنگ کلیه ذرات کوچک و سخت که در یک یا هر دو کلیه تشکیل شده و گاهی به داخل حالب ها ( لوله های عضلانی باریکی که ادرار را از کلیه ها به مثانه منتقل می کنند ) انتقال یابند .

سنگ کلیه از نظر اندازه از یک دانه شن تا حدود یک توپ گلف متغیر بوده و ممکن است منفرد یا متعدد باشد .  سنگ کلیه معمولاً بزرگسالان بالای ۳۰ سال از هر دو جنس را مبتلا می سازد ولی در مردان شایع تر است .    

علایم شایع سنگ کلیه :

1 - دوره های درد شدید و پیچشی ( متناوب ) به فاصله هر چند دقیقه ، درد معمولاً ابتدا در ناحیه پشت ، درست پایین دنده ها ، ظاهر می گردد . در طی چند ساعت یا چند روز ، ناحیه درد از مسیر حرکتی سنگ از حالب به طرف کشاله ران پیروی می کند . با دفع سنگ درد بیمار متوقف می گردد . 

2 - یکی دیگر از علائم سنگ کلیه تهوع مکرر است .

3 - دفع مقادیر اندک خون در ادرار نیز از دیگر علائم سنگ کلیه است . ادرار ممکن است کدر یا تیره به نظر برسد .    

علل ایجاد سنگ کلیه :

1 - دفع مقادیر بیش از حد کلسیم از ادرار در اثر اختلال غده پاراتیرویید که تنظیم متابولیسم کلسیم را به عهده دارد ـ  یا در اثر مصرف بیش از حد کلسیم و ویتامین د 

2 - نقرس ( در مورد سنگ های اسیداوریکی )

3 - انسداد ادراری به هر دلیل  - کاهش حجم ادار ناشی از بی آبی یا آب وهوای گرم و خشک نیز از علل ایجاد سنگ کلیه است . 

4 - رژیم غذایی نامتناسب (مصرف بیش از حد کلسیم ) 

5 - سابقه خانوادگی سنگ کلیه 

6 - پرکاری پاراتیرویید نیز از دیگر علل ایجاد سنگ کلیه است . 

7 - در بستر افتادن طولانی مدت به هر دلیل 

8 - سوء مصرف الکل    

پیشگیری از ابتلا به سنگ کلیه :

1 - مصرف روزانه حدود ۳ لیتر مایعات و عمدتاً آب خالص

2 - اجتناب از مصرف شیر و فرآورده های لبنی در صورتی که سنگ کلیه از نوع کلسیمی  ـ  فسفری باشد . 

3 - خودداری از شرایطی که با تعریق بیش از حد همراه است .    

عواقب مورد انتظار در مورد سنگ کلیه : سنگ های بزرگ معمولاً در کلیه مانده و بدون علامتند ، هرچند که می توانند به کلیه آسیب بزنند . سنگ های کوچک به آسانی همراه ادرار از طریق حالب دفع می گردند . سنگ های بین این دو اندازه که از طرفی قابلیت ورود به حالب را داشته و از طرف دیگر به اندازه کافی کوچک نیستند تا عبور آنها از حالب به آسانی صورت گیرد باعث ایجاد درد شدید می گردند . این سنگ ها معمولاً در طی چند روز دفع می گردند . چنانچه حرکت سنگ متوقف شده و باعث انسداد ادراری گردد ، برای پیشگیری از آسیب بیشتر کلیه باید خارج گردد . هنگام ادرار کردن از کاغذ صافی یا گاز استفاده کنید تا دفع سنگ مشخص شود ؛ یا داخل یک ظرف شیشه ای ادرار کرده ، وجود سنگ را بررسی کرده و در صورت وجود آن را جدا کرده ، ادرار را دور بریزید . برای مشخص شدن ترکیب سنگ ، آن را نزد پزشک ببرید .

سنگ کلیه و روشهای درمان سنگ کلیه : بررسی های تشخیصی سنگ کلیه ممکن است شامل آزمایش کامل ادرار و کشت ادرار ، عکس شکم ، سونوگرافی کلیه ، سی تی اسکن ، و اُروگرافی وریدی ( روشی برای بررسی کلیه ها و مجاری ادرار با تزریق یک داروی قابل شناسایی توسط اشعه ایکس به داخل جریان خون )

در صورت وجود سنگ کوچک منفرد بدون عارضه انسداد و عفونت ممکن است به درمان خاصی نیاز نباشد .

در مورد سنگ های بزرگتری که خودبه خود دفع نشده و باعث ایجاد عوراض ، عفونت یا درد شدید شده اند اقدامات درمانی به منظور حذف آنها لازم است .

روش های مختلف درمانی در این زمینه عبارتند از :

1 - حل کردن سنگ به طریق شیمیایی ،

2 - در آوردن سنگ با آندوسکوپ

3 - خارج کردن سنگ از طریق پوست

4 - نگ شکنی با کمک امواج ماوراء صورت از خارج بدن [ ESWL ]

5 - و به ندرت جراحی باز

سایر رویکردهای درمانی جدید نیز در دست بررسی است .

سنگ های ناشی از بالا بودن میزان کلسیم بدن ممکن است نیازمند برداشت جراحی بافت پاراتیرویید غیرطبیعی باشند.