با فرا رسیدن ایام شهادت امام رضا (ع) در این بخش قصد داریم به بررسی مشکلات زائران این حضرت بپردازیم و این که چه مسائلی ممکن است حین زیارت پیش آید تا قبل از زیارت با آن ها آشنا شده و اقدامات لازم را انجام دهید .

برای آگاه شدن از این مشکلات در ادامه ی مطلب با ما همراه باشید...

در این مقاله مشکلات زائران بر اساس سلسله مراتب نیازهای مازلو مورد بررسی قرار گرفت به این ترتیب که مشکلات زائران در غالب مشکلات  : مادی و رفاهی – ایمنی و امنیت خاطر –  منزلتی و احترام و حیثیت  –  مشکلات راهنمایی و کسب اطلاع - مشکلات دانش اندوزی که تفکیک شده به مشکلات آموزشی شناختی و محصولات فرهنگی و معنوی

روش تحقبیق در این مقاله به صورت پیمایش بوده است و جامعه ی آماری ؛ کلیه ی کارکنان معاونت تبلیغات بوده است و نمونه ی مورد بررسی نیز 660 نفر میباشد

یافته های تحقیقی که در قسمت ویژگی های کارکنان مورد بررسی قرار گرفته شد به صورت جزئی میتوان گفت :

- زن ها یک نسبت بیشتری داشتند ( البته به میزان خیلی کم 12 - 10 % )
- تحصیلات کارکنانی که مورد بررسی قرار گرفته شد بیشتر از همه فوق دیپلم و بعد از آن لیسانس بوده
- به لحاظ سنی هم بیشتر در بازه 20 تا 29 سال بوده اند
- میزان ارتباط این کارکنان با زائر در حد خیلی زیاد و زیاد بوده

مشکلات مادی و رفاهی

- به لحاظ مشکلات مادی رفاهی که کارکنان به آن اشاره کردند مشکل ژتون مهمان سرا به لحاظ اینکه تعداد آن کم است یا حوزه نا مناسبی دارد شدت بیشتری داشت .

- پس از آن استراحتگاه موقت یکی از دغدغه های بزرگ زائران بوده به طوری که زائران فرصت ندارند در حرم استراحت کنند ( همانطور که میدانید زائری که به صورت نشسته بخوابد به آن تذکر داده می شود )
- کمبود محصولات متبرک به صورتی که لمس کردن و بوسیدن ضریح خیلی سخت میباشد یکی از مشکلات بوده است که کارکنان سال گذشته به آن اشاره کردند ( ولی امسال طبق پیشنهادی که قبلا داده شده بود افراد به صورت صف بندی می آیند و می توانند ضریح را لمس کنند )
- کمبود ظرفیت پاکینگ ها و مشکلات اماکن اقامتی شهر مشهد به این صورت که به لحاظ قیمتی بالاست و زائران خیلی از آن شاکی هستند
- همچنین سرویس ها بهداشتی و وضو خانه ها از مشکلاتی بوده که کارکنان به آن اشاره کردند

مشکلات ایمنی و امنیت خاطر

به لحاظ مشکلات ایمنی یا امنیت خاطر می توان به موارد زیر اشاره کرد :

- شیشه نزدیک ضریح مشجر نیست
- پوشش نا مناسب برخی زنان و مردان داخل حرم
- ورود غیر ضروری خدام به محدوده زنان ( زنان محدوده خاصی در حرم دارند که می توانند در آنجا زیارت کنند و برای اینکه برنامه های فرهنگی برای زنان در آن جا برگزار می شود ؛ ما مواردی را داریم که مرد ها برای غبار روبی و تمیز کردن به آن محدوده وارد می شوند که این خیلی باعث نگرانی و دغدغه ی زائران شده است )
- کمبود فوریت های پزشکی
- گم شده اموال شخصی داخل حرم
- گم شدن خود زائر
- همچنین تفکیک زن و مرد داخل رواق ها یکی دیگر از دغدغه ها میباشد ؛ خصوصا کسانی که به صورت خانوادگی داخل حرم می آیند که سبب می شود هم دیگر را گم کنند و این خود باعث کاهش مدت زیارتشان میشود و یا نمیتوانند در یک سری از برنامه ها به خاطر تفکیک شدن شرکت کنند .

مشکلات منزلتی و احترام و حیثیت

مشکلات منزلتی هم به لحاظ احترامی که زائران بر خوردار می شوند مورد بررسی قرار داده شده به شرح زیر است :

- اولین مشکل منزلتی که کارکنان به آن اشاره کردند این بود که برخورد شهروندان مشهدی با زائران نامناسب است
- زائران خودشان با همدیگر در داخل حرم  برخورد های نا مناسبی دارند
- بر خورد نا مناسب خدام ( که مهم ترین مشکلی که وجود دارد در محدوده ورودی ها میباشد بطوری که زائران از این بخش خیلی گله مند می باشند )

مشکلات راهنمایی و کسب اطلاع

- بخش بعدی مشکلات اطلاع رسانی میباشد به این صورت که خود خادم های حرم از فضا های داخلی حرم و یا اینکه برنامه های که در حرم برگزار می شوند اطلاع ندارند ( به این صورت که زائران از خادمان پرس و جو می کنند معمولا جواب قانع کننده ای به دست نمی آورند )
- اطلاع رسانی از برنامه های داخل حرم کلا ضعیف است
- راهنمایی زائر از مشکلاتی بوده که زائران از آن خیلی شاکی بوده اند ؛ همانطور که کارکنان اشاره کردند راهنمای زائر کم است و اینکه به زبان های مختلف آشنایی ندارند !!
- نبود راهنمای زائر در ورودهای شهر مثل فرودگاه – ترمینال – ایستگاه راه آهن و کمبود و یا نبود راهنمای زائر در ورودی های حرم از دغدغه های دیگر زائران بوده که کارکنان به آن اشاره کردند

مشکلات معنوی

به لحاظ مشکلات معنوی مهمترین مشکلی که کارکنان به آن اشاره کردند به شرح زیر است :

- زائران ما درک واقعی و صحیحی از زیارت ندارند
- احساس مودت و دوستی بین زائرای ما کم است

مشکلات آموزشی شناختی

در قسمت مشکلات آموزشی شناختی و محصولات فرهنگی ؛ به تفکیک ادارات مورد بررسی قرار گرفته شده است چون یکسری از فعالیت های همه ادارات متفاوت بوده و بالطبع این مشکلات هم متفاوت می باشد :

- در کل و به صورت اجمالی بخواهیم بگوییم در اداره ی پاسخگویی به سوالات دینی ؛ اداره ی علوم قرآنی و اداره ی مناسبت های ویژه مهمترین مشکلاتی که وجود دارد ، کمبود امکانات کمک آموزشی میباشد ( به عنوان مثال استاد میگوید من میخواهم یک محتوا را تدریس کنم ولی هیچ دیتایی وجود ندارد و نه حتی لپ تاپی که بخواهم یک سری مطلب یا عکس نشان بدهم )
- نبود برنامه و یا محصولات فرهنگی خاص برای نوجوانان و جوانان و نامناسب بودن فضای برگذاری برنامه ها از مشکلات دیگر این بخش بوده است
- مرکز مشاوره ی دینی جایی است که به صورت رایگان به زائران مشاوره میدهد که این بخش مراجعان خیلی زیادی دارد اما از طرف دیگر فقط یک مرکز مشاوره داخل حرم وجود دارد که بالطبع گرفتن نوبت ازین بخش مهمترین مشکل زائران میباشد و یا بعد از اینکه زائر از این مرکز و یا شهر مشهد خارج میشود فکر میکند تداوم مشاوره وجود نداشته ( کاری که امسال صورت گرفت گویا مشاوره ی تلفنی را نیز به امکاناتشان اضافه کردند )
- نمایشگاه کبوترانه نیز چیزی شبیه شهربازی بوده و مهمترین مشکلی که در این محدوده وجود دارد اینکه تغذیه ای برای کودکان در آن زمانی که حضور دارند وجود ندارد
- وسایل بازی و برنامه های آموزشی که برای بچه های آنجا در نظر گرفته اند معمولا محدود و تنوع ندارد .

مشکلات شناختی

مهمترین مشکلات شناختی که کارکنان به آن اشاره کردند یعنی آن چیزی که زائران باید بیشترین آموزش را در آن زمینه ببینند به شرح زیر میباشد :

- به لحاظ ارتباط با همسر
- سیره ی رضوی و ائمه ی اطهار
- مسائل تربیت فرزند و ارتباط با فرزند
- آداب زیارت
- احکام سفر
- احکام بانوان و چگونگی رابطه با جنس مخالف

نتیجه گیری

مهمترین مشکلاتی را که بخواهیم بررسی کنیم و میانگین ها را مقایسه نماییم به صورت زیر است :

- مهمترین مشکلاتی را که کارکنان به آن اشاره کردند مشکلات شناختی و بعد از آن مشکلات مادی بوده است که به ترتیب پایین بیایم مشکلات منزلتی و معنوی کمترین مواردی بوده است که کارکنان به آن اشاره کردند
- در مجموع در تمامی ادارات مورد بررسی ، مشکلات شناختی بیشترین میزان را داشته که احساس میشود این قسمت های آموزشی بایستی پررنگ تر شود و این تقریبا با فعالیت های این اداره کاملا هماهنگ است
- به لحاظ سیره ی رضوی و مشکلات و موضوعات خانوادگی احساس میشود که زائران مورد آموزش قرار بگیرند
- کودکان و نوجوانان و جوانان گروه های مفعول در برنامه های آموزشی و محصولات فرهنگی این معاونت هستند

توجه

در پایان نیز خاطر نشان کنم این مقاله برگرفته از یکی از مقالات ارائه شده در تاریخ 94/8/26 در دانشکده ی ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد می باشد و متاسفانه از محقق آن اطلاعی نداریم و اگر اطلاعی داشتید در قسمت نظرات با ما درمیان گذاشته تا نسبت به اصلاح آن اقدام نماییم و قصدمان فقط آشنایی با این مشکلات برای شما زائران محترم بود

زیارت قبول و التماس دعا