
ترومبوسیتوپنی یعنی کاهش تعداد پلاکت های خون به کمتر از 140 هزار در هر میکرولیتر خون . پلاکت ها را ترومبوسیت نیز مینامند . تعداد پلاکت ها به طور طبیعی 200 هزار تا 450 هزار در هر میکرولیتر خون میباشد . کاهش تعداد پلاکت های خون باعث اختلال انعقاد خون می شود . معمولا وجود اختلالات و نارساییهای انعقاد خون ، به صورت خونریزی زیرپوستی و کبود شدگی مخاطی بروز می یابد ، به خصوص اگر دلیل اختلالانعقاد خون ، کاهش تعداد پلاکت ها یا عدم عملکرد صحیح پلاکت ها باشد .
پلاکتها با بستن هر شکاف کوچکی که در دیواره عروقی خونی ایجاد گردد ، نقشی حیاتی در کنترل خونریزی ایفا میکنند .
در ترومبوسیتوپنی تمایل به خونریزی به ویژه از عروق خونی کوچکتر وجود دارد . این امر باعث خونریزی غیرطبیعی در پوست و سایر قسمت های بدن میگردد . این لکه های خونریزی زیرپوستی ، بر اساس اندازه به نام های پتشی ، پورپورا و اکیموز نام گذاری می شوند . قطع داروی مضر در ترومبوسیتوپنی ناشی از دارو و جراحی برای برداشتن طحال در موارد دایمی برای درمان این بیماری صورت می گیرد
علل ترومبوسیتوپنی : علل این اختلال به دو دسته کلی کاهش تولید پلاکت و افزایش تخریب پلاکت تقسیم می شوند .
علل کاهش تولید پلاکت : مانند نارسایی مغز استخوان ، سندرم میلودیسپلازی ، ارتشاح مغز استخوان ، ساپرسیون مغز استخوان ، پرتودرمانی ، کمبود تغذیه ای ، الکلیسم مزمن و عفونت های ویروسی مانند ایدز هستند .
علل افزایش تخریب پلاکت : مانند پورپورای ترومبوسیتوپنیک ایمنی ، پورپورای ترومبوتیک ترومبوسیتوپنیک ، انعقاد داخل عروقی منتشر ، هپارین ، تخریب مکانیکی ( مثلا ناشی از اختلال عملکرد دریچه آئورت ) و ... می باشند .
علایم ترومبوسیتوپنی : - پتشی ( لکه های کوچک ، گرد ، بدون برجستگی و به رنگ قرمز مایل به ارغوانی در پوست ) - کبودشدگی - خونریزی در دهان - خون دماغ شدن - قاعدگی های شدید یا طولانی - وجود خون در ادرار
عوامل تشدیدکننده ترومبوسیتوپنی : - عفونت حاد - بیماری ایدز - مصرف آسپیرین یا سایر داروهای ضد التهاب غیراستروییدی - مصرف داروهایی چون کینیدین، داروهای گوگردار ، داروهای ضد دیابتی خوراکی ، نمک های طلا ، ریفامپین و غیره - بزرگی طحال - کاهش درجه حرارت بدن - انتقال خون - مصرف الکل - پرهاکلامپسی - بیماریهای دیگر از جمله لوپوس اریتماتوی سیستمیک ، کم خونی ، لوسمی ، سیروز و غیره - مواجهه با اشعه ایکسپیشگیری از ترومبوسیتوپنی - اجتناب تا حد امکان از داروهایی که عامل خطرزا هستند . - بیماران از آسیب بپرهیزند و در صورت وقوع ، دنبال درمان باشند . روند بیماری در موارد حاد به خصوص در کودکان ، اکثرا طی دو ماه بهبود مییابند . در موارد مزمن ، بیماری ممکن است فروکش و عود وجود داشته باشد . بعضی خود به خود بهبود مییابند .
عوارض ترومبوسیتوپنی : - سکته مغزی (خونریزی مغزی) - از دست دادن شدید خون - عوارض جانبی دارو درمانی
درمان ترومبوسیتوپنی معمولا افزایش خونریزی ناشی از ترومبوسیتوپنی نیست ، مگر اینکه تعداد پلاکت ها کمتر از 50 هزار باشد . اگر تعداد پلاکت ها کمتر از 20 هزار باشد ، خطر خونریزی خودبخودی و کشنده گوارشی و مغزی وجود دارد .
درمان ترومبوسیتوپنی بسته به عامل بیماریزا ، مختلف است ، مثل تزریق پلاکت ، پلاسمافرزیس ، داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی مانند سیکلوفسفاماید و آزاتیوپرین و تعویض پلاسما .
همچنین قطع داروی مضر در ترومبوسیتوپنی ناشی از دارو و جراحی برای برداشتن طحال در موارد دایمی برای درمان این بیماری صورت می گیرد .